10. apríl 2022

Ríkisútvarp í menningarþágu

26. mars 2022

"Menningarmorðið" í Háskólabíói 2013.

Þessi nafngift fundarins er kominn úr herbúðum starfsmanna RÚV

(Sjá myndbandsupptökur frá fundinum 2013 í hlekk hér fyrir neðan)

Um 1400 manns, starfsfólk Rásar 1, unnendur hennar og Ríkisútvarpsins mættu á fund í Háskólabíói 2013, ásamt því að lesnar voru upp ályktanir frá fjölda samtaka, listamanna og annara um víða veröld. Sextíu starfsmönnum Rásar 1 hafði verið sagt upp störfum,  en þegar upp var staðið 100 manns. Þetta allt fylgir hér á eftir. Þessi samkoma talar máli sem dagskrárstjóri Rásar 1, Útvarpstjóri og aðrir sem fara með völd í Efstaleiti í dag virðast ekki skilja, enda nú 2022 og allt á hraðri niðurleið í Efstaleiti. Tónlistardeild ekki lengur til. Ætlar Þröstur dagskrárstjóri að halda upp á aldarafmæli Gufunnar 2030 eða ætlar hann að hafa vit á því að hverfa á braut?

Tónlistarhneykslið í Efstaleiti nefndi ég það í febrúar 2022 í samlesnum auglýsingum Ríkisútvarps og í mínu nafni og greiddi fyrir þær sjálfur, hafandi ekki hugmynd um það fyrr en ég tók að hringja í fólk frá áramótum - að fyrrverandi samstarfsfólk mitt hafði efnt til fjöldasamkomu í Háskólabíói og anddyri þess og hikað ekki við að taka stórt upp í sig. Af einhverjum sökum tóks valdamönnum, yfirmönnum og þjóðinni allri að steingleyma þessum mögnuðu mótmælum starfsfólks, og því er allt við það sama í Efstaleiti. Menningarmorð hét það 2013 og heitir enn. Eru þá ekki núverandi starfsmenn einskonar hrægammar? Sjá: https://okkarruv.blogspot.com/2013/?fbclid=IwAR1eiTqIfSssac1nxlo4J9SfyCFlMX1x3PleMRTQwRSMNUiBgcrrmPlYlHQ 

Ályktun BSRB:

„Stjórn BSRB mótmælir harðlega enn einni fjöldauppsögn starfsmanna Ríkisútvarpsins. Ríkisútvarpið hefur um áratuga skeið verið mikilvægur og nauðsynlegur hluti almannaþjónustunnar á Íslandi. Fyrir utan að gegna öryggishlutverki hefur Ríkisútvarpið stuðlað að jöfnu aðgengi allra að opinberri umræðu, afþreyingu, íþróttaviðburðum, menningu og fréttum. Með uppsögnum um fimmtungs starfsmanna Ríkisútvarpsins er ekki verið að gæta aðhalds heldur lama innviði stofnunarinnar og vandséð er að RÚV geti í kjölfarið staðið undir lögboðnu hlutverki sínu.
Með fjöldauppsögnunum varð enn einn hluti þess sem BSRB varaði við þegar Ríkisútvarpinu var breytt í opinbert hlutafélag að veruleika. Sú breyting átti m.a. að skila hagkvæmari rekstri, sérstakt útvarpsgjald átti að tryggja fjármögnun Ríkisútvarpsins og starfsfólk átti að fá meira rými til að semja um laun sín á grundvelli verksviðs, ábyrgðar og hæfileika. Á þeim árum sem liðið hafa frá breytingunni hefur reksturinn aftur á móti orðið óhagkvæmari, ríkissjóður tekur sífellt til sín hærra hlutfall útvarpsgjaldsins til annarra verkefna og réttindi starfsfólks eru mun minni en áður.
Ríkisútvarpið hefur alla tíð notið mikils trausts almennings og gerir enn. Ríkisútvarpið heldur úti einu sjónvarpsstöðinni sem allir hafa aðgang að og hefur hún, ásamt útvarpsrásunum tveimur, þjónað skyldum sínum af alúð og dugnaði um áratuga skeið. Víða um land og á fiskimiðunum eru útsendingar RÚV einu fjölmiðlarnir sem í boði eru. Ríkisútvarpið er því mikilvægur hluti almannaþjónustunnar sem stuðlar að jöfnu aðgengi allra að upplýstri umræðu, fréttum, íþróttum, menningu og annarri afþreyingu.
Samfélagið allt mun bíða óbætanlegt tjón af þessari aðför að Ríkisútvarpinu. Þjóðin þarf á öflugum almannaþjónustumiðli að halda. Stjórn BSRB krefst þess að stjórnvöld tryggi Ríkisútvarpinu þær tekjur sem réttilega eiga að renna til þess í formi útvarpsgjaldsins. Öðruvísi er Ríkisútvarpið illa í stakk búið til að gegna lögbundnu hlutverki sínu í nútímalegu lýðræðissamfélagi.“

Ályktun Blindrafélagsins:

Ályktun Félags fréttamanna:

Fé­lag frétta­manna mót­mæl­ir harðlega upp­sögn­um og boðuðum niður­skurði á Rík­is­út­varp­inu. „Rík­is­stjórn­in fet­ar í fót­spor tveggja fyrri rík­is­stjórna sem skáru sleitu­laust niður í rekstri Rík­is­út­varps­ins og ger­ir stofn­un­inni, og þar með frétta­stof­unni, enn erfiðara að sinna sínu lög­bundna hlut­verki. Niður­skurður­inn nálg­ast nú fjórðung á þeim árum sem liðin eru frá hruni.“

Þetta kem­ur fram í álykt­un frá Fé­lagi frétta­manna sem samþykkt var á fundi þeirra í gær­kvöldi.

„Starfs­menn Frétta­stofu RÚV hafa unnið störf sín af fyllsta metnaði þrátt fyr­ir þann niður­skurð sem á hef­ur dunið og mæl­ing­ar hafa ít­rekað sýnt að frétta­stof­an nýt­ur mests trausts ís­lenskra fjöl­miðla. Með þess­um niður­skurði dreg­ur úr þjón­ustu,  frétta­tím­um fækk­ar og þeir stytt­ast, og frétta­vinnsla á vefn­um dregst sam­an. Sér­stak­lega harma fé­lags­menn að næt­ur­frétt­ir séu slegn­ar af, sem rýr­ir ör­ygg­is- og al­manna­varnaþátt RÚV til muna.

Þetta er í fjórða sinn á rúm­um fimm árum sem stór upp­sagna­hrina dyn­ur á frétta­stof­unni og stofn­un­inni í heild og óvíst er að allt sé búið enn. Það er óþolandi fyr­ir starfs­fólk að búa við þá óvissu sem þetta veld­ur og hún hef­ur veru­leg áhrif á störf þess. Með þess­um niður­skurði versna starfs­skil­yrði frétta­manna og færri sjá framtíð í frétta­mennsku.

Fé­lag frétta­manna minn­ir á að sam­kvæmt lög­um um Rík­is­út­varpið á það að  „stunda vandaða og gagn­rýna frétta­mennsku og rýna m.a. störf yf­ir­valda, fé­laga og fyr­ir­tækja sem hafa áhrif á hag al­menn­ings.“ Og í stefnu RÚV, sem stór hluti starfs­manna tók þátt í að móta, seg­ir: „Tryggt verður að Frétta­stofa RÚV hafi vett­vang í dag­skrá út­varps, sjón­varps og á vefn­um til að sinna bæði dag­legri fréttaþjón­ustu og kryfjandi frétta­skýr­ing­um.“ Stöðugur niður­skurður er ekki til þess fall­inn að auðvelda RÚV að upp­fylla þessi ákvæði.

Fé­lag frétta­manna skor­ar á stjórn­völd að draga fyr­ir­hugaðan niður­skurð til Rík­is­út­varps­ins til baka og að Rík­is­út­varp­inu verði gert kleift að sinna hlut­verki sínu án þess að búa við stöðuga óvissu.

Við minn­um á að í skýrslu þing­manna­nefnd­ar til að fjalla um skýrslu rann­sókn­ar­nefnd­ar Alþing­is seg­ir:

Ábyrgð fjöl­miðla sem fjórða valds­ins er mik­il en þar hlýt­ur ábyrgð Rík­is­út­varps­ins að vega þyngst. Mik­il­vægt er að búa svo um hnút­ana að Rík­is­út­varpið geti sinnt lög­bundnu hlut­verki sínu sem öfl­ug­ur fréttamiðill og vett­vang­ur fræðslu, menn­ing­ar og skoðana­skipta. Þá verður að gera þá kröfu á hend­ur Rík­is­út­varp­inu að það beiti sér öðrum frem­ur fyr­ir vandaðri rann­sókn­ar­blaðamennsku.

Í nefnd­inni sátu Eygló Harðardótt­ir, Sig­urður Ingi Jó­hanns­son, Ragn­heiður Rík­h­arðsdótt­ir, Unn­ur Brá Kon­ráðsdótt­ir, Birgitta Jóns­dótt­ir, Lilja Raf­ney Magnús­dótt­ir, Odd­ný G. Harðardótt­ir, Atli Gísla­son og Magnús Orri Schram,“ seg­ir í álykt­un Fé­lags frétta­manna.

Ályktun Félags um sjálfbærni og lýðræði (Alda):

Hætt skal við fyrirhugaðan niðurskurð og fjöldauppsagnir dregnar til baka. Tryggja þarf sjálfstæði Ríkisútvarpsins og jafnframt skapa sátt og traust innan stofnunar sem utan. Lýðræðisvæða skal stofnunina, eitt atkvæði á starfsmann, til að draga úr miðstýringu og áhrifum stjórnmálamanna. Allar stærri breytingar á rekstri og lögum um Ríkisútvarpið skulu aðeins gerðar með aðkomu almennings, s.s. með þátttökuferlum.

Alda gerir þá kröfu að hætt verði við fyrirhugaðan niðurskurð á Ríkisútvarpinu og að þær fjöldauppsagnir sem komu til framkvæmda nú á dögunum verði tafarlaust dregnar til baka. Yfir 100 starfsmönnum hefur verið sagt upp frá hruni, haustið 2008, í janúar 2010 og undir lok árs 2013 og fleiri uppsagna að vænta. Að langstærstum hluta er um að ræða starfsfólk er framleiðir efni og fréttir. Nú síðast var um helmingi starfsmanna Rásar 1 sagt upp.

Í lögum um Ríkisútvarpið, fjölmiðil í almannaþágu, er fyrsta markmið laganna, og þar með stofnunarinnar, að stuðla að lýðræðislegri umræðu. Ríkisútvarpið er í eign almennings sem það starfar í þágu og þjónustu við. Eitt mikilvægasta hlutverk þess er að veita eigendum sínum áreiðanlegar upplýsingar, s.s. um stjórnmál, vísindi, heilsu, efnahagsmál, menningu og umhverfi. Enda er þess krafist í lögum um útvarpið að það veiti víðtæka, áreiðanlega, almenna og hlutlæga frétta- og fréttaskýringarþjónustu.

Ríkisútvarpið hefur í gegnum tíðina verið bitbein stjórnmálaflokka og -manna sem hafa hagsmuni af því hvernig umfjöllun þess er háttað. Alda telur nýleg ummæli valdhafa, um að stofnunin sé þeim ekki nægilega samstíga, algjörlega ólíðandi. Slíkar yfirlýsingar sem svo er fylgt eftir með niðurskurði eru skoðanakúgun sem hafa áhrif á tækifæri starfsmanna til þess að sinna starfi sínu af fagmennsku og hlutleysi.

Ennfremur virðist, af umfjöllun undanfarinna daga, gæta mikillar óánægju meðal starfsmanna stofnunarinnar um forgangsröðun sem og framkvæmd niðurskurðarins og uppsagna.

Ljóst má vera að verulega hefur dregið úr bolmagni Ríkisútvarpsins til þess að rækja lýðræðislegt hlutverk sitt. Aðgerðir valdhafa og yfirlýsingar eru til þess fallnar að grafa undan trausti á stofnuninni. Það má ekki gerast heldur þarf þvert á móti að efla og bæta Ríkisútvarpið. Alda leggur því til að lög um Ríkisútvarpið verði endurskoðuð með það að markmiði að tryggja sjálfstæði þess og tækifæri til að sinna lýðræðislegri og menningarlegri skyldu sinni. Það má gera með ýmsum hætti en félagið leggur áherslu á tvö atriði sem eru líkleg til að auka traust og sátt jafnt innan stofnunar sem utan.

Í fyrra lagi að stærri ákvarðanir um breytingar á rekstri eða lögum um Ríkisútvarpið verði aðeins gerðar með aðkomu almennings, t.d. í lýðræðislegu þátttökuferli.

Í seinna lagi að Ríkisútvarpið verði lýðræðisvætt þannig að hver starfsmaður hafi eitt atkvæði. Þannig verði dregið úr miðstýringu og áhrifum valdhafa eða utanaðkomandi aðila í gegnum allsráðandi stjórnendur. Almennt er launamunur í lýðræðislega reknum fyrirtækjum minni en í sambærilegum fyrirtækjum og reynt í lengstu lög að verja störf, s.s. með styttingu vinnutíma. Í síðasta niðurskurði hjá Ríkisútvarpinu virðist yfirstjórn hlíft með öllu. Í stjórn Ríkisútvarpsins er rétt að auk kjörinna starfsmanna sitji slembivaldir fulltrúar almennings. Fyrsta verk starfsmanna á lýðræðislega reknu Ríkisútvarpi yrði að endurskoða rekstur og forgangsröðun.

Samþykkt á stjórnarfundi 4. desember 2013.

Ályktun Félags íslenskra tónlistarmanna (FÍT):

„Jazzhátíð Reykjavíkur harmar þá atlögu sem gerð er að tónlistarlífi á Íslandi með niðurskurði á dagskrá í Ríkisútvarpinu.

Það var þulur Ríkisútvarpsins sem opnaði heim jazzins fyrir Íslendingum fyrir margt löngu og þessi óhemja sem spunamúsíkin er, hefur alla tíð síðan gegnt mikilvægu hlutverki í dagskrá útvarpsins, td sem sáttasemjari í samlífi léttrar og þungrar tónlistar.

Rás 1 hefur verið mikilvægur bandamaður Jazzhátíðar Reykjavíkur frá 1990 (enda hátíðin til komin að undirlagi starfsfólks útvarps) og lagt sig fram um að miðla til landsmanna dagskrá sem endurspeglar það besta sem í boði er á hátíðinni hverju sinni. Ekki má heldur gleyma því mikilvæga útbreiðslustarfi sem felst í að gera tónlist íslenskra listamanna aðgengilega fyrir Evrópu alla. Þessu getur enginn sinnt betur en Ríkisútvarpið.

Varla þarf að minna á hversu alvarleg blóðtaka það er fyrir alla tónlist í landinu að missa vikulegan þátt um jazzmúsík þar sem af mikilli alúð hefur verið fjallað um nýjasta nýtt af innlendum vettvangi og það sett í samhengi við alþjóðlega strauma og stefnur.

Músík er einhver mikilvægasta auðlind þjóðarinnar og það er ótvíræð skylda Ríkisútvarps að sinna áfram af krafti endurnýjun hennar.“

Ályktun Landssambands eldri borgara:

„Rithöfundasamband Íslands harmar stórfelldan og fordæmalausan niðurskurð á starfsemi Ríkisútvarpsins með fjöldauppsögnum og skertum fjárframlögum. Í öllum lýðræðisríkjum sem starfrækja ríkisfjölmiðla gegna þeir lykilhlutverki í að viðhalda auðugri menningarumfjöllun og standa vörð um hlutlæga og faglega upplýsingagjöf. 

Í yfir áttatíu ár hefur Ríkisútvarpið lagt sérstaka rækt við íslenska tungu, sögu þjóðarinnar og menningararfleifð. Kappkostað hefur verið að hver einasti Íslendingur óháð búsetu hafi sem bestan aðgang að faglegum fréttum og fjölbreyttri afþreyingu auk vandaðrar umfjöllunar um listir og fræði. Ríkisútvarpið hefur verið í fararbroddi við að veita víðtæka almenna fræðslu og gera sérstök skil málefnum lands og þjóðar í þeim tilgangi að tryggja hlutlæga upplýsingagjöf um íslenskt samfélag, sem og umheiminn. Ríkisútvarpið hefur ævinlega reynt að hafa í heiðri grundvallarreglur lýðræðis og mannréttinda og standa vörð um frelsi til orða og skoðana.

Ráðamenn íslenska ríkisins og stjórnendur Ríkisútvarpsins hafa með óvægnum aðgerðum sínum ráðist að gríðarlega mikilvægri kjarnastarfsemi í menningarumfjöllun þjóðar sem hefur arfleifð og tungumál að vernda. Stórfelldur og harkalegur niðurskurður af því tagi sem íslensk stjórnvöld hafa nú beitt Ríkisútvarpið ógnar bæði lýðræðislegri umræðu og málfrelsi. Tjáningarfrelsinu er hætta búin, íslenskri tungu er hætta búin, listsköpun er hætta búin. Hér er um að ræða aðför að menningu heillar þjóðar sem má ekki lýðast. 

Við fordæmum þessa forkastanlegu aðför að þjóðarmiðli Íslendinga, Ríkisútvarpi- og sjónvarpi, og krefjumst þess að aðgerðirnar verði dregnar til baka.“
F.h. stjórnar Rithöfundasambands Íslands,
Kristín Steinsdóttir, formaður

Ályktun Sambands evrópskra útvarps- og sjónvarpsstöðva (EBU):

„Með þeim breytingum og niðurskurði sem gerðar hafa verið á starfsemi tónlistardeildar Rásar 1 nú fyrir skömmu er ljóst að starfsemi RÚV muni verða fyrir verulegum skakkaföllum. Stofnuninni verður gert nær ómögulegt að sinna því mikilvæga menningarlega hlutverki sem hún hefur sinnt á undaförnum árum og áratugum. Sú þögn sem mun myndast í íslensku tónlistarlífi við þessar breytingar mun verða í framtíðinni vitnisburður um þá menningarstjórnun  sem á sér stað í dag í tengslum við Ríkisútvarpið – vitnisburður um skilningsleysi þeirra sem sitja í stjórnunarstöðum í þjóðfélaginu á mikilvægi íslenskrar menningar í dag  fyrir almenning á sviði tónlistar. Í stjórn Samtóns sitja fulltrúar alls tónlistarfólks á Íslandi og er það skýlaus krafa þeirra að stjórnvöld og stjórnendur RÚV dragi til baka þessar aðgerðir og geri RÚV - útvarpi allra landsmanna – kleift að sinna sínu mikilvæga hlutverki áfram á sviði menningar, varðveislu  og upplýsingamiðlunar -  sem það hefur sinnt allar götur frá árinu 1930.“

Ályktun Starfsmannafélags Sinfóníuhljómsveitar Íslands:

„Ísland er menningarþjóð. Við undirrituð vitum þetta vel af eigin reynslu. Við erum tónlistarfólk frá ýmsum löndum og úr ýmsum geirum tónlistar. Það sem við eigum sameiginlegt er að öll höfum við haldið eftirminnilega tónleika fyrir forvitna, víðsýna og menntaða áheyrendur á Íslandi. 

Við höfum miklar áhyggjur af framtíð Ríkisútvarpsins á Íslandi. Okkur hefur borist til eyrna að í síðustu viku hafi 39 verið sagt upp störfum samstundis og að hótað hafi verið enn fleiri uppsögnum. Rás 1, menningarrásin, hefur fengið harðasta skellinn, ekki síst tónlistardeildin. Af öllu starfsliði hennar eru nú aðeins tveir eftir. Framvegis verða þar engir sérfræðingar í barokktónlist, djassi eða samtímatónlist, enginn kynnir frá sinfóníutónleikum, enginn sérmenntaður tónmeistari til að hljóðrita klassískan tónlistarflutning. 

Allt frá því að Ríkisútvarpið var stofnað árið 1930 hefur það verið meginstoð í íslensku menningarlífi. Það hefur sent út metnaðarfulla þætti og hljóðritað þúsundir tónleika. Hljóðritasafn Ríkisútvarpsins er ómetanleg heimild um tónlistarflutning á Íslandi á 20. og 21. öld. Við höfum öll verið þeirrar gæfu aðnjótandi að starfa með frábæru starfsfólki RÚV; þau hafa hljóritað og sent út tónleika okkar í Háskólabíói, Hörpu, Laugardalshöllinni og fleiri tónleikastöðum. Okkur þykir grátlegt að nú sé þessu metnaðarfulla starfi teflt í tvísýnu.

Við höfum fullan skilning á því að Ísland er í vanda statt hvað efnahag varðar. En við gerum okkur einnig grein fyrir því að RÚV hefur gegnt lykilhlutverki í íslensku þjóðlífi, verið „háskóli fólksins“, farvegur gagnrýninnar umræðu og hefur staðið vörð um hugsjón um upplýst, menntað samfélag. Hinn grimmilegi niðurskurður á Ríkisútvarpinu er ekki nauðsyn, heldur ákaflega misráðið val. Með brottrekstrinum er gerð atlaga að einni af meginstoðum íslensks tónlistarlífs. Þessi ákvörðun er til marks um forgangsröðun sem brýtur gegn lögbundnu hlutverki RÚV, þar sem kveðið er á um að stofnunin skuli uppfylla „menningarlegar þarfir“ íslensku þjóðarinnar. Við undirrituð hvetjum stjórn RÚV, Alþingi Íslendinga og menntamálaráðherra að beita sér í málinu þegar í stað. Heimurinn fylgist með ykkur.“

Anthony Burr, klarínettuleikari

Benjamin Koppel, saxófónleikari
Damien Rice, tónskáld
Dave Douglas, trompetleikari
Gennady Rozhdestvensky, hljómsveitarstjóri 
Hilary Hahn, fiðluleikari 
John Abercrombie, gítarleikari 
Kiri Te Kanawa, söngkona 
Leif Ove Andsnes, píanóleikari 
Lennart Ginman, bassaleikari og tónskáld
Martin Fröst, klarinettuleikari
Mezzoforte
Nico Muhly, tónskáld 
Osmo Vänskä, hljómsveitarstjóri
Pacifica strengjakvartettinn
Pekka Kuusisto, fiðluleikari 
Rumon Gamba, hljómsveitarstjóri 
Sigur Rós
Tord Gustavsen, píanóleikari og tónskáld
Viktoria Postnikova, píanóleikari 
Vladimir Ashkenazy, píanóleikari og hljómsveitarstjóri

Ályktun fulltrúa félaga í skapandi greinum:

„Ríkisútvarpið er ein allra mikilvægasta stofnun lýðveldisins Íslands. Og gott betur því um átta áratuga skeið hefur hún verið einn af burðarásum menningarlífsins, atkvæðamikil í mótun sjálfsvitundar okkar, áttaviti og staðsetningartæki. Sérstaða Ríkisútvarpsins er að þessu leyti alger í flóru íslenskra fjölmiðla. Það er því með nokkrum ólíkindum ef stjórnvöld ætla að láta viðgangast þann niðurskurð sem nú hefur verið boðaður þar sem höggva á stór skörð í mannaflann og hola innan dagskrána.

Við undirrituð viljum mótmæla þessum gerningi og hvetjum þingheim til að afturkalla hann hið bráðasta og búa svo um hnúta að Ríkisútvarpinu verði áfram gert kleift að sinna lögboðnu menningar- og fræðsluhlutverki sínu.

Það hefur aldrei verið brýnna en einmitt nú.“

Andri Snær Magnason, rithöfundur
Björn Th. Árnason, formaður Félags íslenskra hljómlistarmanna
Guðrún Kvaran, prófessor
Gunnar Guðbjörnsson, formaður Félags íslenskra tónlistarmanna
Hrafnhildur Gunnarsdóttir, formaður Félags kvikmyndargerðarmanna
Hrafnhildur Sigurðardóttir, formaður Sambands íslenskra myndlistarmanna
Jakob Frímann Magnússon, formaður Félags tónskálda og textahöfunda
Jón Páll Eyjólfsson, formaður Félags leikstjóra á Íslandi
Kjartan Ólafsson, formaður Tónskáldafélags Íslands
Kolbrún Halldórsdóttir, forseti Bandalags íslenskra listamanna
Kristín Helga Gunnarsdóttir, rithöfundur
Kristín Jóhannesdóttir, leikstjóri
Kristín Steinsdóttir, formaður Rithöfundasambands Íslands
Kristján Árnason, prófessor
Margrét Örnólfsdóttir, formaður Félags leikskálda og handritshöfunda
Pétur Gunnarsson, rithöfundur
Ragnar Bragason, formaður Samtaka kvikmyndaleikstjóra
Randver Þorláksson, formaður Félags íslenskra leikara
Rebekka Ingimundardóttir, formaður Félags leikmynda- og búningahöfunda
Sigríður Melkorka Magnúsdóttir, formaður Félags íslenskra listdansara
Sigríður Ólafsdóttir, formaður Arkitektafélags Íslands
Sigurður Pálsson, rithöfundur
Sigurbjörg Þrastardóttir, rithöfundur
Sveinn Einarsson, leikstjóri
Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur
Vigdís Finnbogadóttir, fyrrverandi Forseti Íslands
Þorbjörn Broddason, prófessor

* * *

Hér á eftir fara stikklur sem GE hefur skráð frá áramótum 2022 um starfsemi Rásar 1, framsetningu og innihald útvarpsefnis og menningarlegt inntak. Athygli vekur að klassískri tónlist, flutt af innlendum tónlistarmönnum, hefur verið úthýst sem og innlendri samtímatónlist - að fráskildu poppi og lyftumúsík.

18. mars 2022

Tónlistarhneykslið í Efstaleiti á sér langan aðdraganda - og komið að mér að opna skjóðuna hægt og bítandi. Það er árið 1997; ég hafði staðið vörð um hagsmuni tónlistardeildar í átta ár og hún blómstrað samkvæmt stjórnsýsluúttekt menntamálaráðherra. Útvarpsstjóri og útvarpsráð alveg himinlifandi og klöppuðu mér á öxlina (sjá skýrslu um stjórnsýsluúttekt og fundargerðir útvarpsráðs). Það sem þessir aðilar vissu ekki - var þetta: Sumir samverkamenn mínir voru hreinlega öfundsjúkir, deildarstjórar sem kunnu bara eyða peningum en ekki að afla þeirra, jafnvel dagskrárstjórar og framkvæmdastjórar voru síblankir. Spurt var: Hvernig fer þesssi tónlistarstjóri að því að auka dagskrárframboð tónlistardeildar, þótt tekjur deildarinnar séu árlega skornar af og færðar yfir á aðrar deildir sem voru alltaf á hausnum? Svar: Ég hafði stofnað hljómsveit atvinnumanna, lagði grunninn að henni 1980, og rekið og fjármagnað hana til 1989, og fengið Bjartsýnisverðlaun forseta Íslands og Bröstes fyrir vikið. En hvernig? Við erum að tala um tugi milljóna króna á ári hverju á núvirði. Hvernig? Það er iðnaðarleyndarmál að svo stöddu. Píanósnillingur Anna Guðný Guðmundsdóttir, sem var samverkakona mín um hríð á skrifstofu Íslensku Hljómsveitarinnar, sagði þessa sögu: Einu sinni fór fulltrúi hljómsveitarinnar á fund bankastjóra eins, í von um styrkveitingu til hljómsveitarinnar, en fór af þeim fundi tómhentur. Guðmundur var ekki ánægður með svo slælegan árangur og kom af næsta bankastjórafundi með tvær heilar milljónir króna, sagði AGG. Ég sel þessa sögu ekki dýrar en ég keypti hana. Heyr hjóðritað samtal okkar Önnu G.G. á www.gudmunduremilsson.is Reyndar þótti mér þessi saga ekki merkileg og hafði með öllu gleymt þessu atviki, enda er það hlutverk hljómsveitarstjóra um víða veröld, að afla tekna fyrir sína hljómsveit. Ég fór með Esa-Pekka Salonen í síðdegisbetliferð um Lundúnir. Það var hundleiðinleg ferð að okkar mati, en mikið um kleinur og tertur og konur og betliræður Salonens. Allt til styrktar LSO.

16. mars 2022

Tónlistarhneykslið í Efstaleiti. Um Hallærislega dagskrárstjóra RÚV // Ég varð alveg orðlaus og hló mig máttlausan er ég sá og heyrði dagskrárstjóra Sjónvarps hæla sér í hástert í Gufunesi - óðamála. Kynnir benti honum á að Evróvisjón-keppnin snérist ekki um hann, heldur tónlistarfólkið sem senn kæmi fram. Þetta er kallað að snupra dagskrárstjóra í beinni. Í dag sást í netheimum að þessi kjánalegi dagskrástjóri tók að hæla öllum í Gufunesi, til að mynda tónlistarfólkinu, en nú ekki sjálfum sér. Þetta heitir damage control á diplómatísku. Thor Vilhjálmsson, skáld sagði þetta um Evróvisjón-keppnina: Hún er heimsmeistarakeppi í óþarfa. Thor sagði að auki við þann sem hér ritar af líku tilefni: Enginn má við margnum - eða einn gegn mörgum má sín lítils. Því býst ég við skömmum margra - sem er bara gott ef skrifað er undir nafni svo hægt sé að hefja vitsmunalega umræðu um hið stundlega sem hefur tröllriðið RÚV sem aldrei fyrr.

16. mars 2022

Tónlistarhneykslið Efstaleiti. Sjá öll þessi verðmætu söfn. Hljóritasafn RÚV í kjallaranum undir kjallaranum hefur verið að grotna í vörslu Útvarps frá 1930, í 90 ára og líklega óspilandi með öllu. Ég vakti athygli á þessu í löngum greinum í Mbl 1979 og síðar aftur og aftur til þessa dags.

16. mars 2022

Tónlistarhneykslið í Efstaleiti. Ég hef verið að benda á það hversu hrapalega er komið fyrir hljóðritsafni RÚV. Byrjaði á því í Morgunblaðinu með langlokum 1979! Tónlistarsaga Íslands frá 1950 er beinlínis að gufa upp - í vörslu RÚV til 70 ára. Önnur söfn menningarsögu þjóðarinnar virðast hafa lifað af frá 1950 og til þessa dags. Undirritaður hugsi og vonsvikinn. Vei þeim sem hafa staðið að þessari "bókabrennu".

15. mars 2022

Hvað liggur mér á hjarta spyr FB? Tónlistarhneykslið í Efstaleiti! // Reyndi að forða mér frá því - og hlýddi á allar sinfóníur Beethovens fyrir hádegi. Það tók um fimm klukkusundir plús. Galdrar // Kom mér á óvart hversu knöpp þessi meistaraverk eru í raun og veru - hef stjórnað þeim öllum - níu að tölu. Þau breyttu heimssýn manna um víða veröld, heimssýn skálda og rithöfunda, myndlistarmanna, leikskálda, dansflokka og pólítíkusa jafnvel óperstjóra - og tónskálda - og gera enn í dag - þótt sumir óforvitnir og óhugsandi embættismenn, já og ómenntaðir, geri sér enga grein fyrir því // Beethoven sótti aldrei um "ríkisstyrk" - í Vínarborg hégómans - sem að lokum beinlínis drap hann (les skýrslu um krufningu). Nei, það voru 15 menn á borð við Ragnar í Smára (les HKL) sem héldu honum lifandi og semjandi á menntaskólakennara launum // Einu sinni gat ungt tónlistarfólk unnið sér til launa með því að leika í Útvarp, jafnvel stjórna Sinfóníhljómsveit Íslands og hljórita innlendar tónsmíðar til flutnings í Útvarpi. Einu sinni voru ungum einsöngvurum og einleikurum boðið að syngja og leika með Útvarpshljómsveitinni og síðar SÍ. Þá var hægt að snúa aftur til útlanda og stunda frekara nám í hljóðfæraleik, tónsmíðum, einsöng. Þá voru óperur fluttar í Þjóðleikhúsinu samkvæmt lögum // Hvernig getur "menntaþjóð" farið svona hrikalega aftur á einum mannsaldri? // Mentor minn, Bernstein að nafni, sagði við mig, eftir að ég lýsti fyrir honum tónlistarástandinu á Íslandi - það mun hafa verið sumarið 1982 eða þar um bil - Gudmundur minn, láttu þér ekki detta í huga að reyna að starfa í Reykjavík. Þú munt koðna niður og verða að engu. Forpokast! Ég skal hjálpa þér að gerast farandsöngvari - á þotuöld // Ég vildi óska að ég hefði töfrasprota Bernsteins og gæti hjálpað ungu tónlistarfólki að starfa að list sinni, hér heima og í útlöndum. Ég reyndi það til 10 ára með stofnun Íslensku Hljómsveitarinnar sem lék á fullum launum - en svo gat ég ekki verið sjálboðaliði lengur - átti börn og buru // Við Beethoven eigum eitt sameiginlegt, og aðeins eitt - við gengum aldrei í ríkissjóð almennings með betlistaf // Ég átti mér velvildarmann í New York, einskonar Ragnar, sem sá um mig og mína framtíð, jafnt í lífi sínu sem dauða. Fyrir þá rausn get ég aldrei nógsamleg þakkað // Ég hef ætíð átt mér griðastað á Íslandinu fagra, í Árvogsklaustri, en hefi ekki komið nálægt klíkum, pólítík og embættismönnum hinnar dauðu handar ríkisins - og mun aldrei gera - mun hvorki þiggja listamannalaun né fuglaorður. Ég hef komist af án slíks glingurs, og það bara nokkuð vel, ef ekki bara ótrúlega vel. Get um frjálst höfuð strokið í roki og rigningu. Skulda engum krónu - hvað þá heldur greiða // Mun hverfa á braut til Guðs míns, þegar kallið kemur, sáttur við allt og alla // En þetta árans tónlistarhneyksli í Efstaleiti mun sjálfsagt fylgja mér þar til yfir lýkur // Elskulegur faðir minn sagði á dánarbeði sínu: Gummi minn, notaðu sprotann svo lengi sem þér auðnast, en taktu þá upp pennann, ge // PS: Pabbi fékk fuglaorðuna síðdegis, en komið við í fiskbúð á heimleið og fjárfesti í ýsu og kartöflupoka og setti fuglaorðuna þar í. Svo settist hann í stofustól til að horfa á dagsverkið, fréttir í Sjónvarpi. Móðir mín sturtaði kartöflunum í pott og sauð þær, ýsuna og fuglaorðuna - alveg óvart . . .

14. mars 2022

Tónlistarhneykslið. Langur dagur, þó ekki hinn langi föstudagur sem nálgast. Talaði út um allt í dag, til Spánar, Lundúna og um alla Reykjvík - um tónlistarhneykslið í Efstaleiti. Talaði við þrjá afburða fyrrum starfsmenn Rásar 1. Talaði við Hönnu, Trausta Þór og Margréti. Við erum einhuga. Mörg "ný" nöfn í kastljósinu, t.d. Páll, Geir og hinn nýráðni útvarpsstjóri. Það mun hafa verið Geir sem réði Þröst! Páll var rekinn! Nýr útvarpsstjóri ekki til viðtals (!), enda vaktaður af ritara sínum, hvað sem hún nú heitir. Bkv, ge

11. mars 2022

Beethoven og Shostakovich. Hvað eiga þeir sameiginlegt auk fídóns tónlistarhæfileika? Einu sinni voru tvö peð í Evrópu sem ætluðu sér að taka til í ríkinu, sópa og skúra í nafni öreiga. Annar hét Napólíjón og hinn Stalín - en þeir krýndu sig báðir keisara. Þeir Beethoven og Shostakovitch þoldu ekki þessa menn, en neyddust til þess, enda voru peðin samtímamenn þeirra. Þetta var vont og vandist ekki og fékk útrás í tónverkum.

11. mars 2022

Vart verður annað sagt, þótt Þröstur þrjóski sé á annarri skoðun, en að þjóðin hafi áhuga á molum um klassíska tónlist og samtímatónlist. Nú hafa alls 156.141 vísiterað heimasíðu undirritaðs, og er það í seinni tíð Þresti þrjóska að þakka.

11. mars 2022

Shostakovitch hefði aðeins samið sinfóníur sínar í þessu CCCP samhengi. En hæfileikar hans hefðu notið sín um víða veröld og á öllum tímum en þá með öðrum hætti. Hann kemst næst því, að mínu mati, að vera Beethoven 20. aldar.

9. mars 2022

Marcella og Trausti Þór. Menningarfrömuðir frá Ítalíu og Íslandi; ætíð á faraldsfæti; fljúgandi, bragðlaukandi, sjáandi, siglandi. hlustandi, ljósmyndandi, fegrandi og menntandi // Þau hafa stutt skrif mín um Tónlistarhneykslið í Efstaleiti, að öllu leyti, frá fyrsta degi - sem er í raun stórmerkilegt - enda Traust Þór "fyrrum allt í RÚV" nema útvarpsstjóri. Þakkir, ge // Ps sjá grein eftir Marcella Martinelli & Trausti Thor Sverrisson á facebook ge frá 9. mars. 

8. mars 2022

Tónlistarhneykslið. Ég hef rætt við fjölda fólks frá áramótum og margir sent mér línu eða greinar. Þeirra á meðal er Trausti Þór Sverrisson sem lét til sín taka á heimasíðu minni strax í janúar. Starfsferill Trausta Þórs er glæstur: Dagskrár ritstjóri 1985-1988, aðstoðar framkvæmdastjóri 1989, ritari útvarpsstjóra 1990, umsjónarmaður morgun þáttar Rásar 1 1991-1996 etc . . . Trausti Þór Sverrisson veit hvað hann syngur.

7. mars 2022

7. mars 2022

Ek í virðulegu samkvæmi sl haust. Ramba þar á ráðherra, núverandi eða fyrrverandi (?). Segi í óspurðum fréttum, að nú sé búið að leggja niður menningarútvarp í þágu almennings á Íslandi. Það mál rætt! Ráðherra segir: Guðmundur minn, nú fel ég þér að gera úttekt og senda mér skýrslu. Kem henni í hendur viðkomandi fagráðherra með hækkandi sól. Svo mörg voru þau orð. Og þó. Ég sagði, held áfram að reyna að ná símsambandi við útvarpsstjóra. Ég hef gefist upp að tala við dagskrárstjóra Rásar 1, hann er dónalegur // Þetta samtal fór fram sl haust.  

7. mars 2022

AUMINGJAHROLLUR. Til PG og ÞH: Það hríslaðist um mann aumingjahrollur þegar Þulur Rásar 1 og handbendi dagskrárstjórans kynnti af kokhreysti eina lengstu tilkynningu sem heyrst hefur á þeim bæ. Hlustendum var boðið að tjá sig um uppáhalds tónlist sína. Undir mali þular voru leikin fjöldi örbrota úr ýmdum áttum (nokkrar sek) og farið með þau tóndæmi líkt og önnur á Rás 1: Bla bla bla örbrot af músík meira bla bla bla. Hitt var einnig dæmigert að hvorki var leikið örbrot úr klassísku tónverki né samtímaverki. Þessi gargantíska tilkynning er því tónlistarstefna Rásar 1 í hnotskurn - nema að þessu sinni gleymdist spila að uppáhaldsmúsik ykkar, þe poppmúsík og dægurlög a la KK. Þið eruð slappir saman PG og ÞH og siglið undir fölsku flaggi. Smellið á ljósmynd Talking Heads og njótið herli/egheitanna.  

5. mars 2022

5. mars 2022

Ræddi símleiðis við eðalstarfsmann RÚV sem ég þekki frá barnæsku (eiginlega fæðingu) þe Hjört Pálsson rithöfund - og einnig Ævar Kjartansson sem ég hef þekkt sl 30 ár. Þeir töluðu hógværlega enda báðir hættir störfum hjá RÚV // Næst er að ná í Gunnar Stefánsson fyrrum dagskrárstjóra Rásar 1 og Margréti Oddsdóttur sem tók við embætti hans - en þau eru einnig hætt störfum hjá RÚV. Þetta eru allt vinir mínir til áratuga. Þannig púslar maður saman sögu! Hún verður sögð!

5. mars 2022

Stjórnsýsluúttekt mín í 4 mánuði á starfsemi RÚV, að höfðu trúnaðarsamráði við fyrrverandi og núverandi starfsmenn, leiðir í ljós - að gengi RúV hefur fallið svo gjörsamlega á 20 árum að nú stefnir í menningarlegt gjaldþrot. Þetta er ekki ósk mín, heldur martröð þriggja feðga sem hafa starfað að viðgangi þessarar stofnunar í hartnær heila öld. Nú beinist kastljósið að sökudólgnum, kannski næstu 4 mánuði - eða lengur.

5. mars 2022

Önnur hæð Efstaleitis var nýtt svo 1990: Fréttastofa, Rás1 og Rás 2, safnadeild, auglýsingardeild, móttaka - og kannski eitthvað fleira. Hóflegt rými fyrir starfsmenn. Nú er búið að troða framleiðsludeildum í helmingi smærra rými - í rými fréttastofu! Æðri máttarvöld eru að leika sér að RÚV líkt og köttur að mús. Hæð sem hýsti skrifstofur útvarps- og framkvæmdastjóra er nú leigð Rvíkurborg undir þjónustumiðstöð. Músin á skilið líknardráp.

5. mars 2022

Enn meira um tónlistarhneyksli / fátækt RÚV (20 athugasemdir bíða birtingar): Einu sinni var tónmeistari , er hljóðritaði allar tónlistarupptökur Rásar 1, hámenntaður maður sem las raddskrár hljómsveitarverka. Svo hvarf hann skyndilega úr starfi, en vin minn GM, sem titlaði sig magnaravörð þjóðarinnar, var munstaður sem hljóðmeistari Rásar 1, en GM les ekki raddskrár. Hann gerir sitt besta, góður drengur GM. Hér er skarð fyrir skildi á litla Íslandi.

5. mars 2022

Tónlistarhneykslið. Tónlistardeild ekki lengur til. Starfsmönnum sagt upp. Nýtt fólk ráðið (talking heads) og tvímennt í flesta talmálsliði þar eð Bylgjan gerir það og Saga og aðrar viðmiðanir. Spurning -hvaða kröfur eru gerðar um tónlistarþekkingu talking heads, og þá ekki síður dagskrárstjóra og útvarpsstjóra? Engar ef marka má dagskrá Rásar 1.

3. mars 2022

Þúsundir barna og unglinga stunda tónlistarnám umhverfis þetta land. Það veit ég; hef kennt gommu af slíku fólki í Grindavík, á Laugarvatni og Öxarfirði. Skólagjöld þeirra eru greidd af foreldrum og sveitarfélögum. Hvers eiga þau að gjalda? Það heyrist ekki neitt í útvarpsstöðvum Íslands sem styður þessa foreldra, þessa tónlistarnema og tónlistarkennara. Vei þér ÞH.

3. mars 2022

Í eina tíð þótti eðlilegt að einn maður annaðist morgunútvarpið frá 0700 til 0900. En nú eru þeir tveir! Svo er um flesta talking heads þætti rásar 1 - og svo eru þeir endurteknir að nóttu. Hvaðan voru þessir aukamenn teknir, hvaðan var þeim stolið? Frá tónlistardeild þjóðarinnar og deildinni þar með eytt fyrir fullt og fast! Má ég frekar biðja um Schubert! Vei þessum manni ÞH.

3. mars 2022

Tónleikar Sinfóníuhljómsveitar Íslands frá 1950 og Íslensku Hljómsveitarinnar frá 1982 voru allir hljóðritaðir en brenna nú í Inferno Efstaleitis, í kjallara allra kjallara. Fleiri hundruð ef ekki þúsund hljóðfæraleikara koma hér við sögu, einleikarar og kórara -og það kostar Útvarpið ekki krónu að útvarpa þessari tónlistarsögu. Hví er það ekki gert?

Trausti Þór Sverrisson:

Þetta er orðið löng saga, kæri Guðmundur Emilsson, því smærri sem þjóð er því mikilvægara að er að eiga einstaklinga sem hafa einurð og dug til að greina kjarna frá hismi og halda til haga menningarlegum verðmætum. Pétur Pétursson þulur vitnaði stundum til orða Helga Hjörvar um "skrípatorg fíflanna" þegar hann kíkti við á aðalskrifstofu Útvarpsins a Skúlagötu 4 á níunda áratugnum og honum misbauð efnisval Ríkisútvarpsins. Ég hafði þá tekið við starfi dagskrárstjóra og þótti undarlegt hvernig Útvarpið kom fram við þennan merka sagnaþul.

Guðmundur Emilsson:

Trausti þór þekkir sögu Útvarpsins líkt og ég og fleiri. Bestu þakkir fyrir ofangreint // Já, og við Pétur Pétursson vorum vinir á Skúlagötunni, og við Jón Múli á Klapparsgíg 26. frá 1951 // Því þykir mér vænt um skrif þín og stuðning - fyrrum dagskrárstjóri rásar 1. Eiginlega einstkaklega vænt um stuðninginn - og ykkur skötuhjú í úttttlandinu. Sannleikurinn mun sigra (Hatari)!.

3. mars 2022

Til Þrastar Helgasonar sem lagði niður Tónlistardeild Útvarpsins. Bið þig að lesa eftirfarandi svo þú gerir þér grein fyrir hvað orðið tónmenning þýðir: Nótnasafn Tónverkamiðstöðvar Íslands er einstakt í sinni röð. Það telur yfir tíu þúsund verk eftir á fjórða hundrað tónskáld og má með sanni segja að ekki fyrirfinnist stærra eða ítarlegra nótnasafn íslenskra tónverka í heiminum. Safnið hefur byggst upp frá stofnun miðstöðvarinnar með því að íslensk tónskáld hafa skráð verk sín hjá miðstöðinni en miðstöðinni hafa einnig borist veglegar nótnagjafir - látinna höfunda.

3. mars 2022

Í raun á ríkissjóður að hætta að styrkja Rás 1, þar eð dagskrárstjóri hefur breytt henni í útvarp Sögu II, með með endalausu tveggja manna tali og lyftumúsík. Gárungar kalla Rás 1 Talkin g heads

3. mars 2022

Hlustun á Rás 1 á landinu öllu 12-49 ára samkvæmt Gallup: Hlutdeild: 6.2% þara af á fréttir 4% þar af aðrir dagskrárliðir 2.2 prósent í besta falli. Bylgjan 30% // Skilaboð af skrifstofuni í Efstaleiti: Dagskrárstjóri þorir ekki að leika samtíma- og klassískatónlist af ótta við að að Rás 1 verði lögð niður // Menningarútvarp hefur aldrei verið spurning um magn heldur gæði - ekki fremur en Háskóli Íslands.

Guðmundur Emilsson:

Oddur er í Sinfó og faðir hans var þar líka - Björn R Einarsson, sem barðist fyrir tilverurétti Sinfóníuhljómsveitar Íslands og FÍH. Nú þykja þau menningarapparöt sjálfsögð og óumdeild. Sama veður ekki sagt um Rás 1 - fyrir tilstilli óhugsandi dagskrárstjóra - og það árið 2022!

1. mars 2022

Sonur minn í Stokkhólmi spyr mig sl sunnudag: Pabbi ertu í stríði? Já, við Þröst og Putin. Sá fyrri er útrýma óæskilegri tónlist, hinn síðari að útrýma óæskilegri nágrannaþjóð. Þeir sálufélagar fara sínu fram.

1. mars 2022

Forseti Íslands er eini ÞJÓÐKJÖRNI talsmaður þjóðarinnar. Það athugist. Ráðherrar hans hafa aðeins að baki hluta þjóðarinnar hver og einn, allt oní 15%. Þegar forseti boðar menn á sitt teppi mæta þeir stundvíslega og blaka eyrum, enda áhrif forseta og vegir hans órannsakanlegir.

28. febrúar 2022

Ég hef haft náin kynni af þremur forsetum Íslands, Ásgeiri, Vigdísi og Ólafi Ragnari; kynntist Ásgeiri er faðir minn var blaðafulltrúi hans í opinberum ferðum til útlanda; Vigdísi er hún tilkynnti mér að ég hlyti Bjartsýnisverðlaun hennar 1987; loks Ólafi Ragnari er hann bað mig að standa sér við hlið er hann tilkynnti framboð sitt til forseta á Hverfisgötunni í beinni útsendingu - og eins er hann fól mér að stjórna "þjóðarsöng" við heimili sitt á Seltjarnarnesi í kvöldsól, við undirleik málmblásarakvintetts - er úrslit forsetakosninga voru kunn. Einnig í beinni. Ég hef ekki enn kynnst Guðna forseta persónulega. Kannski kemur að því. Því er mér tamt að hringja á forsetaskrifstofuna, og ég gerði það nú um helgina; bað um samband við fyrverandi forseta Íslands - sem hringdi um hæl. Ég sagði í óspurðum fréttum, að verið væri að leggja klassíska tónlist og samtímatónlist okkar í rúst af fákunnandi manni í Efstaleiti. Þakka þér, Guðmundur minn, fyrir að láta mig vita = Og nú á ég von á samtali frá öðrum fyrrverandi forseta Íslands, og ætla svo að panta viðtal á Bessastöðum og reyna að hitta á Guðna forseta. Fólkið á forsetaskrifstofunni þekkir mig vel og er reiðubúið að hjálpa mér er listrænan hvetur mig til stórræða, jafnvel vandræða.

Oddur Björnsson: 

Áfram ge!

26. febrúar 2022

Ég hringdi í Jón Nordal, þjóðskáld og þjóðargersemi - fyrsta fóstra minn - utan foreldra minna. Hugur hans enn egghvass. Ég treysti mér ekki til að segja honum frá niðurrifi tónlistardeildar Útvarps. Hann hefur við nóg að stríða í hárri elli. Jón sendir bestu kveðjur til tónlistarvina, g

26. febrúar 2022

Ég hringdi rétt í þessu í fóstra minn frá 1971, Þjóðskáld og ritstjóra Morgunblaðsins, Matthías Jóhannessen, sem réði mig sem tónlistargagnrýnanda er ég var 21 árs - og sagði honum þá harmfregn, að tónlistardeild Útvarpsins - sem vinur hans dr Páll Ísólfsson stofnaði 1930 - og þeir ræddu um í ógleymanlegri bók MJ um Pál - væri útrýmt! // MJ sagði að lokum. Þakka þér fyrir Guðmundur minn. Það eru stór orð er tilfinningaríkt skáld tekur þau sér í munn, g

26. febrúar 2022

Karólína Eiríksdóttir tónskáld

26. febrúar 2022

25. febrúar 2022

Sjá hér að  ofan. PS: Ég gleymdi að hæla mér fyrir að hafa verið boðið að stjórna sinfóníuhljómsveitum um víða veröld frá 1975, nema á heimskautum, þar af fjölda þjóðarhljómsveita. Já, húrra fyrir meistara Ásmundi, sem ég kynntist á barnsaldri, og bjó sig og sitt til sjálfur, og fjölda stórmerkra listaverka - án styrkja úr sjóðum almennings eður annarra hér á landi. Fékk hann fuglaorðuna? Man það ekki.

25. febrúar 2022

Tónlistarhneykslið framhald // Húrra fyrir mér! - sagði meistari Ásmundur Sveinsson og hóf sína hrjúfu lófa á loft innan um höggmyndir sínar í og á Sigtúni - en bætti svo við: Ef enginn hælir mér þá geri ég það bara sjálfur // Nú kynnu sumir að halda að RÚV hafi stigið á mínar viðkvæmu tær og ég sé því að ná fram hefndum með þessum skrifum seint og um síðir - sjötugur. Svo er alls ekki. Mér var boðin staða tónlistarstjóra sumarið 1989 með samhljóða atkvæðum útvarpsráðs, sem þóttu tíðindi og hafði ekki gerts í manna minnum - og sat í því embætti í tvö starfstímabil til 1997, en sagði þá starfinu lausu í friði og spekt við Guð og menn og samverkamenn // Af siðferðisástæðum bannaði ég að tónlistardeild léki hljómsveitarhljóðrit mín allt frá 1973 og tónfræðsluþætti - og þá einnig enn eldri hljóðrit móður minnar - á meðan ég gegndi þessu starfi // Ég ítrekaði þær óskir er ég lét af störfum og bað þess að þær yrðu virtar til 2021 er ég yrði sjötugur // Fyrirmyndin? Þetta sama gerði faðir minn - sem dagskrárstjóri Sjónvarps frá stofnun þess - til sjötugs. Fyrirmæli okkar feðga hafa verið virt að mestu // Við störfuðum hins vegar báðir með fólki sem kunni sér ekki hóf í þessum efnum, og misnotaði aðstöðu sína þvers og kruss. Þeir voru þulir, fréttamenn, dagskrárstjórar, framkvæmdastjórar osfrv - jafnt í Útvarpi sem Sjónvarpi - tróðu sér fram syngjandi, spilandi, semjandi, yrkjandi, hlæjandi - segjandi óbeinlínis við þjóðina - ég skal í þig skepnan með öllum ráðum - ár eftir ár // Við feðgar erum með öllu sáttir við RÚV, þá miklu og mikilvægu þjóðarsál. En okkur sárnar er óhæfir menn taka við menningarkyndlinum og messa yfir okkur á sunnudagsmorgnum á skítugum skóm - hafandi rifið upp heilar deildir með rótum // Nei, velgengni mín í námi og störfum er í raun með eindæmum og umfram alla drauma mína. Ég dúxaði í Tónó 1971, tvisvar í Eastman School of Music NY, 1975 BM, 1978 MM, og í Jacobs School of Music, Bloomington, DMA / samhliða því að stofna, fjármagna og stjórna atvinnumannahljómsveit í Reykjavík og reka hana með hagnaði til tíu ára / svo ég nefni ekki hið stórkostlegasta, að eiga þrjú afburða börn og góð börn // Ég hef alveg efni á því að hæla mér sjálfur, líkt og meistari Ásmundur Sveinsson. Húrra.

25.febrúar 2022

24. febrúar 2022

Hvað liggur mér á hjarta á aldarafmæli móður minnar - þetta: Þröstur Helgason er hér með sakaður um lögbrot - brot á lögum Alþingis um Ríkisútvarp þjóðarinnar. Því ber að lögsækja hann. Það er ekki í mínum verkahring, heldur ríkissaksóknara - að rannsaka eftirtaldar sakargiftir og ákveða um saksókn - eða hvað þetta nú allt heitir á tungumáli lögmanna og lögfræðinga. Til vara, að gerð verði stjórnsýsluúttekt á rekstri Rásar 1, en það ku vera í höndum mennta- og menningarmálaráðherra. GE

24. febrúar 2022

24. febrúar 2022

Sjá hér að ofan // GE: Um 50% starfsmanna RÚV hafa "lent í skilnaði" af einhverjum toga. En ég veit ekki til þess að samstarfsmenn hafi goldið þess frá degi til dags og um langa hríð - og við, sem erum að reyna að koma vitinu fyrir dagskrárstjóra Gufunnar, þeirra áður góðu þjóðarsálar, fáum gusur frá Þresti og hreinan dónaskap. Kannski þarf hann að ganga til sálfræðings einn og sér, svo hann leggi ekki Gufuna okkar í rúst - líkt og Lesbók Morgunblaðsins - á 12 mánuðum sléttum - að sögn fróðra Mbl manna.

24. febrúar 2022

Annar starfsmaður Rásar 1 hringdi síðdegis og óskaði nafnleyndar líkt og sá fyrri. Honum lá þetta á hjarta: "Allt fór í háaloft á Rás 1 er við fórum að kynnast Þresti Helgasyni, enda kom hann dónaleg fram við starfsmenn sína. Þá var kallað á sálfræðing til að stilla til friðar. Þröstur sat þá fundi alla, sennilega til að þagga niðrí fólki. Hann útskýrði að hann hefði orðið ástfanginn af samverkakonu sinni og stæði því í erfiðum skilnaði sem drægi úr samskiptahæfni hans. Ekkert kom út því leikriti - og við sitjum enn uppi með hann - illu heilli - meðan menningardómar Rómar brenna".

24. febrúar 2022

24. febrúar 2022

Undirritaður er í raun að vonast til að RÚV falli í þá gryfju, að hefja lögsókn á hendur honum fyrir að segja satt - og verða þannig að píslarvætti. Við það færu allar fréttaveitur í gang. Sjáum hvað setur // En nú tvær sorglegar fréttir af dagskrárstjóra Rásar 1 - hafðar eftir starfsmönnum.

24. febrúar 2022

Virðulega skiptiborð / alias virðulegi ritari útvarpsstjóra. Undirritaður ítrekar beiðni um að ná tali af útvarpsstjóra, í eigin virðulegu persónu eða símleiðis via Gufunesradíó. Dr. Guðmundur Emilsson fyrrverandi tónlistarstjóri RÚV. Afrit sent ruv.is

24. febrúar 2022

Gufan í Gufunesi - Gufunesradíó

Hringdi í skiptiborð RÚV. En skiptiborðið var ekki skiptiborðið, heldur ritari útvarpsstjóra - segjanda: Yfirvaldið er að fylgjast með upptökum á dægurlögum í Gufunesi - í allan dag // Þessi ritari vildi vita allt um erindi mitt og í smáatriðum og deildi á ábendingar sem ég ætlaði útvarpsstjóra. Það fauk í mig. Hvaðan kemur þessum ritara vald til að hnýsast og snuðra um erindi fólks við útvarpsstjóra? Stendur þetta í starfslýsingu ritara? Er útvarpsstjóri ekki einfær um að taka á móti gestum ef vill. Það er að færast ískyggileg gufa, örvænting og lævísi yfir Gufuna // Ég hef átt persónuleg og náin og vinsamleg samskipti við alla útvarpsstjóra RÚV allt frá Vilhjálmi Þ Gíslasyni, enda fæddist ég í húsakynnum Útvarpsins 1951. Hið nýja yfivald þekki ég hins vegar ekki - en vona að hann gangi ekki með dómaraflautu og derhúfu líkt og ritari hans KGB - eða hvað hún heitir. RÚV er þjónustustofnun í þágu og eigu almennings - ekki geðþóttafélag starfsmanna - hvorki dagskrárstjóra, ritara, húsvarðar né annarra.

23. febrúar 2022

23. febrúar 2022

Sveinbjörg Vilhjálmsdóttir

17. febrúar 2022

Er á öðru tímabelti. Kveikti á tölvunni á Rás 1. Þar var KK að kynna ammmmeríska sveitatónlist frá held ég 1950 til 1960. Slökkti. Kveikt i á BBC World Service. Slökkti strax á heimsveldinu. Þá datt í mig að stilla á Útvarp Sögu, en það hef ég bara aldrei gert áður. Margt krassandi sagt í löngu viðtali. er fjallaði um spillingu innan RÚV - sem fær 15 milljarðar til rekstrarins ár hvert úr ríkiskassanum. Hugsi.

13. febrúar 2022

Status report: Í dag hafa 152.573 manns leitað fróðleiksmola um klassískatónlist og samtímatónlist á www. gudmunduremilsson. is // Ég biðst afsökunar á að hafa ekki bætt neinu við um hríð. Hef verið að reyna að bjarga tónlistarbullinu í Efstaleiti á Facebook, þ.e. ef það á skilið slíkt sæmdarheiti. Allt það leiðinlega málaskak færist á heimasíðu mína von bráðar, til að skemmta skrattanum varanlega, g

9. febrúar 2022

Gufan - Rás hins hugsandi manns? Nú hefur undirritaður varið enn einum vinnudegi til að reyna að koma viti fyrir dagskrárstjóra Rásar 1, sennilega án nokkurs árangurs. Fer nú í kaffihlé um hríð í þeirri von að umræddur óhugsandi maður sjái sig um hönd. Ef ekki - verða tónlistarunnendur að halda áfram þessari skothríð þar til yfir lýkur.

Guðmundur Emilsson:

Oddur minn - við þekkjum báðir baráttu Jóns Leifs, og við vitum báðir að FÍH var ekki stofnað án átaka. Nú er komið að okkur að berjast fyrir því að Gufan gamla og hennar klassísak tónlist haldi áfram að vera forvígisstofnun hugsjóna okkar og forvera, þám föðurs þíns! Kkv ge

Oddur Björnsson:

Heyr! Heyr!

8. febrúar 2022

Áskell Másson tónskáld

LÖG UM RÚV: Þegar leitast er við að skýra lagaákvæði samkvæmt orðanna hljóðan getur verið nauðsynlegt að líta til annarra lögskýringarsjónarmiða sb: Sérstaklega er lögð rækt við íslenska tungu og íslenskt tónmál, sögu þjóðar og tónlistartsögu, menningararfleifð og tónmenningu og tengsl við almenning og tónlistarunnendur.

Áskell Másson:

Sæll Guðmundur. Ég ætla að segja nokkur orð um RÚV. Ég var þar dagskrárgerðamaður í fimm ár frá 1978 til 1983, þegar "gufan" var til húsa á Skúlagötu. Ég tók við fjölda símtala frá fólki útí bæ sem þakkaði fyrir að RÚV hefði kennt sér að meta klassíska tónlist því það hefði verið lífsfylling sem fylgt hefði alla tíð síðan. Áður en ég hætti var farið að tala um að stofna þyrfti Rás 2 til þess að -og ég man sérstaklega eftir einkunnarorðunum- til þess að létta á rás 1 með flutning á popp- og dægurmúsík svo rásin gæti betur sinnt því hlutverki sínu að miðla og uppfræða um klassíska tónlist, nýja tónlist og sérstaklega Íslenska tónlist. Við erum öll vitni að því sem gerðist: poppið og rokkið flæddi yfir allt á báðum rásum. Nú er enginn tónlistarstjóri lengur, enginn tónmeistari og deildin í raun lögð niður. Þetta hlýtur að varða lög um skyldur RÚV sem þú varst að nefna. Gott væri að byrja á því að endurflytja þætti þína, Guðmundur, svo og Hjálmars H. Ragnarssonar sem kynntu íslensk tónskáld og tónlist þeirra. Ég hef enga íslenska tónlist heyrt í RÚV síðan þættir Hjálmars hljóðnuðu. Með baráttukveðjum, Áskell Másson

Guðmundur Emilsson:

Hér að ofan eru viðbrögð eins afkastamesta og fagurfæðilegasta tónskálds þjóðarinn, þ.e. Áskels Mássonar. Hann hefur skrifað fjölda stórra hljómsveitarverka - umfram flest önnur tónskáld - við lítið skrifborð - kannski á hanabjálka. Því er eðlilegt að hann leggi orð í belg - og gagnrýni Gufu sem er gufuð upp.

Ágæti samverkamaður til áratuga. Þakka þér innilega fyrir ofangreint, og sérstaklega fyrir að muna eftir og nefna útvarpsþætti mína um tónskáldin okkar, alls 36 klukkustundir af tónlist og viðtölum, þætti sem ég hljóðritaði að beiðni þáverandi tónlistarstjóra Útvarpsins 1979 +/- en ég var þá heima að leggja drög að doktorsritgerð. Ég held að flest þessara tónskálda okkar séu nú látin eða í hárri elli. Ég gerði mér fulla grein fyrir ábyrgð minni og reyndi því að vanda þessar 36 klukkustundir eftir megni. Hvort sem mér er ljúft að segja það eður ei, þá eru þessir útvarpsþættir ígildi tónskáldasögu þjóðarinnar frá stríðslokum 1945 til 1979, þegar Jón og Páll höfðu lokið sínum fumkvöðlastörfum í Útvarpi um landið og miðin - sem núverandi dagskrárstjóri Rásar 1 hefur lagt í rúst á örfáum árum. Vei honum. Með baráttu kveðju til Áskells Mássonar tónskálds og samverkamanns á tónlistardeild Útvarpsins fyrir margt löngu, ge

Þegar lög um Ríkisútvarpið og þá Gufuna eru lesin með gleraugum lögfræði kemur í ljós að dagskrárstjóri Rásar 1 er að brjóta lög. Sjá hér að ofan umrædd lög af sjónarhóli tónmenningar Íslands.

8. febrúar 2022

Við erum að tala vanhæfni dagskrárstjóra Rásar 1. Dæmi. George Crumb er allur, sem án tvímæla telst til merkustu tónskálda tónlistarsögunnar. En þegar David Bowie lést voru heilu útvarpsþættirnir helgaðir minningu hans. Enn hefur ekki heyrst múkk um fráfall George Crumb.

Enn um dagskrárstjóra Rásar 1. Lína langsokkur er þekkt fyrir hreinskilni og því "ómyrk í máli". Hún nýtur virðingar barna á öllum aldri. Undirritaður ræddi símleiðis við tónskáldin Áskel Másson og Karólínu Eiríksdóttur sem njóta mikillar virðingar. Umræða um Gufuna. Tónskáldin voru sannarlega ómyrk í máli og sögðust skrifa mér línur þar um. Kannski er póstur þeirra fastur í snjóskafli. Hann mun skila sér í hús!

6. febrúar 2022

Ég hef verið að leggja til og skora á Þröst dagskrárstjóri Rásar 1 að víkja úr starfi, segja upp eða verða sagt upp, enda vanhæfur að mati tónlistarunnenda. Hringdi í nokkra nestora. Fyrst Finn Torfa tónskáld, þá Þórð Magnússon tónskáld, næst Áskel Másson tónskáld og Karólínu Eiríksdóttur tónskáld. Bað þau að segja nokkur orð gagnrýni Finns Torfa. Þórður hefur þegar tjáð sig í löngu máli, og reyndar Finnur Torfi einnig, en það birti ég síðar enda mergjað. Nú bíð ég eftir orðum Áskells Mássonar og Karólínu Eiríksdóttur, bréfleiðis eða via hljóðnema í Árvogi.

Þröstur, við erum rétt að byrja!

6. febrúar 2022

Þórður Magnússon tónskáld

6. febrúar 2022

30. janúar 2022

GUFAN. Segjum, að undirritaður kunni dagskrá Gufunnar afturábak. Þá er við því að búast á sunnudagsmorgni, að Maestra Una Margrét Jónsdóttir, síðasti virki tónlistar-dagskrárgerðarmaður Gufunnar segi eittvhað gott og merkilegt um tónlist, gamla og nýja, kl 08:00, og að dagskrárstjóri fegri sig með formála Unu Margrétar og hefji spjall kl 09:00 um eitthvað rosalega gáfulegt, við gest, sem er rosalegum gáfum gæddur - í 60 mín. Mikið bla bla á báða bóga. Vin vor Ævar Kjartansson hóf þetta gáfumannaspjall fyrir margt löngu, en hafði hljótt um sig og lét tvo gesti sína sjá um deilumál, en súmmeraði upp í lok þáttar hvað gestir hans hefðu verið að þvarga um. Einstök dagskrárgerð! En ekki hjá núverandi dagskrárstjóra. Hann lætur ljós sitt skína! Og skína og skína í 60 mín. Dauflega þó. Mætti ég frekar biðja um KK, Svanhildi eður manninn sem lék allar hljóðritanir Hljóma viku eftir viku, og tilgreindi upptökudaga, erlenda session menn og allt og allt sem stóð á plötuumslögum - án þess að geta þeirra áreiðanlegu heimilda.

29. janúar 2022

Kæra Lísa Páls, þakka vinarbeiðni þína, hún skiptir miklu máli. Einu sinni útvarpsmaður, alltaf útvarpsmaður. Fæddist reyndar á fréttastofu Úvarps að Klapparstíg 26, efri hæðum 1951. Bý nú í Árvogi, en það hús hefur alið af sér fréttamann, fréttastjóra, fyrsta dagskrárstjóra Sjónvarps, þe Emil Björnsson fyrsta deildarstjóra frétta- og menningardeildar Sjónvarps; og upptökustjóra Sjónvarps til áratuga, þe Björn Emilsson; og loks dagskrárgerðarmann tónlistardeildar frá 17 ára aldri sem síðar varð tónlistarstjóri RÚV. Eins og okkur feðgum þyki ekki vænt um óskabarn þjóðarinnar sem er að fara til andskotans í höndum núverandi dagskrárstjóra - sjálf Gufan?

Bergþór Sigurður Atlason:

Ekki svona orðljótur Guðmundur.

Guðmundur Emilsson:

Þú ættir að heyra hvaða orð dagskrárstjóri Gufunnar hefur sagt símleiðis í mín eyru á sl misseri um skort á klassískri tónlist í Útvarpi, svo ekki sé minnst á íslenska samtímatónlist frá 1950 til dagsins í dag - sem hreinlega er brottræk úr dagskrá Gufunnar frá því þessi dagskrárstjóri komst til valda í íslensku tónlistarlífi. Ég veit að mentorar mínir þegar ég var á tánings aldri í Tónó, þeir Páll Ísólfsson, Árni Kristjánsson og Jón Nordal hefðu hreinlega bannfært hann. Er því ekki á þeim buxxxum að draga úr stóryrðum, en vísa til Útvarpslaga, og með þeim lögum skal land byggja.

Bergþór Sigurður Atlason:

Jú ýmislegt við þessa stofnun að athuga. Hefi undanfarna daga bæði hringt í fréttastofu RÚV og sent email vegna þess að nánast engar fréttir þar á bæ um loðnuvertíðina og eða gang loðnuveiða. Af sem áður var þegar þjóðinni voru færðar fréttir af þessum veiðum daglega alla vertíðina. Mjög mikilvægt fyrir þjóðarbúið þegar loðnuvertíðin gengur vel. Eins og að tala við stein, ekkert hlustað þrátt fyrir vinsamleg tilmæli. Hef reynt að vera málefnalegur og spara stóru orðin. Eins og þú segir, það er hugsanlega ekki hægt.

Guðmundur Emilsson:

Jú ýmislegt við þessa stofnun að athuga. Hefi undanfarna daga bæði hringt í fréttastofu RÚV og sent email vegna þess að nánast engar fréttir þar á bæ um loðnuvertíðina og eða gang loðnuveiða. Af sem áður var þegar þjóðinni voru færðar fréttir af þessum veiðum daglega alla vertíðina. Mjög mikilvægt fyrir þjóðarbúið þegar loðnuvertíðin gengur vel. Eins og að tala við stein, ekkert hlustað þrátt fyrir vinsamleg tilmæli. Hef reynt að vera málefnalegur og spara stóru orðin. Eins og þú segir, það er hugsanlega ekki hægt.

28. janúar 2022

Heróp úr Árvogi. Hatari. Það músíkfólk heillar mig, enda sigla þau ekki undir fölsku flaggi. Þau eru samkvæm sjálfu sér! Fara ekki í launkofa með sitt. Dagskrárstjóri Rásar 1 siglir undir fölsku flaggi. Þykist fara að lögum um RÚV, en skortir víðsýni til þess. Kannski var tónlistarmenntun hans fátækleg ef nokkur. Ekki einu sinni blokkflautuleikur í fyrsta bekk. Fleiri heróp væntanleg.

18. janúar 2022

RÚV dagbók 18/01/2022 Rás 1 kl 06+ til 11:40: Vaknaði við örstutt hljómborðsverl eftir CPE Bach. Ekkert var sagt að viti um CPE, og alls ekkert um þetta stutta meistaraverk. Seinna kom lítið kórverk eftir Jón Nordal, ekkert var sagt um þá fögru perlu. Næst Bítlalag. Loks sveitasöngvar frá Ammrríku í löngum bunum. Þá slökkt á viðtækinu, kl +/- 10:40.

Ja-hér. Var ég að skrifa um Cage og 4´33´´ fyrir níu árum, hálfri öld eftir frumflutning verksin. Við þetta bergmálar heróp sem ég mun vinna úr til höfuðs yfirmanni Rásar 1, stöð hins óhugsandi manns. Rás 1 er eina menningarútvarpsstöð Íslands, samkvæmt lögum og fjárlögum, en er stjórnað af dagskrárstjóra sem er Hatari - hatar klassíska tónlist! Held áfram að prjóna um þetta þar til dagskrárstjóri segir af sér eður verður sagt upp störfum, enda óhæfur að mati starfsmanna Rásar 1, sem hafa um áratugi þótt vænt um klassíska músík.

"MESTI og besti auður hvers lands er fólkið sjálft, sem lifir þar, hugsar og starfar, og hver, sem stuðlar til þess, að fólk flytji sig burt úr jafn lítt byggðu landi sem Ísland er, vinnur þjóðinni tjón,..." Einar Benediktsson.

15. janúar 2022

Ætlað útvarpsráði

Þetta er hið fyrsta. Fleira og hvassara fylgir í kjölfarið. Ætlað útvarpsráði til íhugunar. Lög um RÚV: Hlutverk RÚV er, samkvæmt lögum um félagið, rekstur fjölmiðlaþjónustu í almannaþágu. Sérstaklega er lögð rækt við íslenska tungu (!), sögu þjóðar (!), menningararfleifð (!) og tengsl við almenning.

Í almannaþágu? Í hvaða skilningi? Og tengsl við almenning? Í hvaða skilningi? Teljast sumir til almennings, en aðrir ekki? Meira síðar.

Þetta er ekki orðaleikur heldur fúlasta alvara. Hlakka til að taka RÚV á beinið - þótt fyrr hefði verið - enda mér og öðrum skylduáskrifendum misboðið. Segjum þetta í upphafi: Á mikilvægum sviðum er nákvæmlega ekkert samhengi á milli laga um RÚV og þess sem útvarpað er í Efstaleiti. Það telst lögbrot á mínum bæ, Árvogi, þar sem starfsmenn RÚV hafa búið frá 1954 til þessa dags, dagskrárstjórar, fréttastjórar, upptökustjórar og tónlistarstjórar.