Hið Guðdómlega Vald og Veisluhald

(5. jan 2015)

„Samkvæmt þjóðveldislögunum var það skylda bænda (segjum stórbokka) að hýsa frá þremur og upp í þrjátíu gesti í svokallaða brúðför, eða ferðalag til brúðkaupsins, og gefa þeim að borða. Þessir gestir bændanna komu margir langt að og höfðu ferðast langar vegalengdir ýmist á hestum eða fótgangandi. Þar sem brúðkaupsgestirnir áttu svo oftar en ekki svipað ferðalag fyrir höndum sér á leiðinni tilbaka þá er það ekki nema von að brúðkaup stóðu lengi yfir (allt frá tveimur dögum upp í heila viku), þó það væri ekki nema til þess að leyfa hrossum og leggjum að fá hvíld og orku.“

            Samuel Scheidt                         Heinrich Schütz             Johann Hermann Schein

Við hirðir á meginlandinu stóð svona gleðskapur mun lengur - enda um enn lengri vegu að fara. Einu sinni var haldin mikil veisla sem stóð í tíu daga og þá hóað í Kapellmeister Heinrich Schütz (1585-1653) - er ungur nam hjá Gabrieli í Feneyjum. Honum var falið sjá um alla tónlist, ýmist til halda gestum vakandi, dansandi, sofandi eða blessuðum - því Guð varð að vera með í spilinu. Frá honum kom konungum vald til að drottna yfir eymingjum. Heinrich Schütz hóaði í Samuel Scheidt og Johan Hermann Schein (1586-1630) - en þeir þrír voru jafnaldrar og höfuðsnillingar tónlistar, þ.e.a.s. í „Germaníu“. Hér var ekki tjaldað til einnar nætur.

Yðar einlægum og auðmjúkum var falið að standa í sporum tónlistarstjóra Heinrichs Schütz er þessi músíksamkoma var endurtekin lið fyrir lið - tíu kvöld í röð á aðventu 1979. Það var ekkert áhlaupaverk og kannski ekki hægt - í miðum jólaprófum - nema í einum fjölmennasta tónlistarháskóla heims. Nýr hópur daglega. Æft að morgni - leikið eður sungið að kveldið. Þá laukst það upp fyrir sumum hvílíkt veldi var á aðlinum í gamla daga. Hér koma dæmi úr ofangreindri tíu daga tónleikaskrá:

*Er hirðir riðu í hlað var fluttur svona konunglegur lúðraþytur eftir Samuel Scheidt: 

*Þegar matast var þurfti að skemmta kóngafólki á milli rétta. Johann Hermann Schein:

*Að morgni urðu konungar að mæta til kirkju til að endurheimta sálu sína og guðdómlegt vald. Þá var Kapellmeister Heinrich Schütz alveg í essinu sínu og messaði yfir liðinu með einu fínu Magnificati á móðurmálinu: Meine Seel erhebt den Herren. Önd mín miklar / lofar Drottin. Að svo búnu héldu stórbokkar áfram að skemmta sér. Konur snyrtu sig á ný. Matreiðslumenn og þjónar vönduðu sig - og tónlistarmenn fengu að narta í afganga // Amadeus mótmælti þessu „ástandi“ meira en öld síðar - en þá bjuggu innan við 18.000 manns í Salzburg. Hið guðdómlega biskupsvald þar sagði undrabarninu að hypja sig á burt. Við það komst sá háæruverðugi prins í mannkynssöguna // Svona kynntist undirritaður snilli þeirra Schütz, Scheidt og Schein. Við erum miklir vinir til 35 ára.